tony ödülleri ne demek?
Antoinette Perry Broadway Tiyatrosu'nda Mükemmellik Ödülü, daha
yaygın adıyla Tony Ödülü, üstünlüğe verilen ödül.
Ödüller American Theatre Wing ve Broadway League tarafından ’da her yıl sahiplerini
bulmaktadır. Broadway yapımları ve performansları için dağıtılan
ödüllerin yanı sıra, Amerika'daki bölgesel tiyatrolar için de bir ödül
verilmektedir. Special Tony Award, Tony Honors for Excellence in
Theatre ve Isabelle Stevenson Award gibi adaylıksız, özel ödüller de
gerekli görülürse sahiplerini bulmaktadır. Ödül adını American
Theatre Wing'in kurucu ortağı olan Antoinette "Tony" Perry'den
almaktadır.
Tony Ödülleri için geçerli olan kurallar, sadece o sezon için geçerli
olan "The American Theatre Wing'in Tony Ödülleri Kuralları ve
Düzenlemeleri" adlı resmi belgede belirtilmiştir. Tony Ödülleri
ABD'de verilen en prestijli tiyatro ödülüdür, Tony ödülüne denk olarak;
film için (Oscar),
televizyon için ve müzik
kabul edilmektedir. EGOT
bu dört büyük ödülü temsil etmekte olup dördüncü harf Tony'i temsil
etmektedir. ile
Molière Ödülleri Tony Ödüllerine
eşdeğer olarak kabul edimektedir.
Ödül kategorileri
Oyunculuk kategorileri
Gösteri kategorileri ve teknik kategoriler
- En İyi Müzikal Ödülü
- En İyi Yeniden Sahnelenen Müzikal Ödülü
- Müzikal Dalında En İyi Yönetmen Ödülü
- En İyi Kitaptan Uyarlama Müzikal Ödülü
- En İyi Orijinal Şarkı Ödülü
- En İyi Orkestrasyon Ödülü
- En İyi Koreografi Ödülü
- Müzikal Dalında En İyi Sahne Tasarımı Ödülü
- Müzikal Dalında En İyi Kostüm Tasarımı Ödülü
- Müzikal Dalında En İyi Işıklandırma Ödülü
- Müzikal Dalında En İyi Ses Kurgusu Ödülü
- En İyi Oyun Ödülü
- En İyi Yeniden Sahnelenen Oyun Ödülü
- Oyun Dalında En İyi Yönetmen Ödülü
- Oyun Dalında En İyi Sahne Dizaynı Ödülü
- Oyun Dalında En İyi Kostüm Tasarımı Ödülü
- Oyun Dalında En İyi Işıklandırma Ödülü
- Oyun Dalında En İyi Ses Kurgusu Ödülü
Özel ödüller
- Bölgesel Tiyatro Şirketi Ödülü
- Özel Tony Ödülü (Yaşam Boyu Başarı Ödülünü de içermektedir)
- Tony Üstünlük Nişanı
- Isabelle Stevenson Ödülü
Ödül rekorları
Yapımlar
- Adaylıklar: Bir yapım tarafından alınan en fazla adaylık rekoru,
önceki sahipleri The Producers (2001: 15 kategoriden 12 adaylık)
ve Billy Elliot'ı (15 kategoriden 13 adaylık) geçerek Hamilton
müzikaline ait (16 kategoriden 13 adaylık). Müzikal olmayan bir
yapım tarafından alınan en fazla adaylık rekoru ise yeniden
sahnelenen Angels in America oyununa ait (2018: 11 kategoriden 10
adaylık)
- Ödüller: Bir yapım tarafından alınan en fazla ödül rekoru, En İyi
Müzikal Ödülü de dahil olmak üzere 12 ödülle The Producer
müzikaline ait. Müzikal olmayan bir yapım tarafından alınan en fazla
ödül rekoru ise, 7 ödülle The Coast of Utopia'ya ait. (2007)
- En fazla adaylık ile en az ödül: Mean Girls (2018) ve The
Scottsboro Boys (2011) müzikallerinin her ikisi de 12 adaylık alıp
bunların hiçbirini kazanamadı.
- Hepsi müzikal olan büyük altı ödüllü dört yapım: South Pacific
(1950 yılında), Sweeney Todd: The Demon Barber of Fleet Street
(1979 yılında), Hairspray (2003 yılında) ve The Band's Visit
(2018 yılında); hepsi En İyi Müzikal, En İyi Müzik, En İyi Kitaptan
uyarlama oyun, En İyi Erkek Oyuncu, En İyi Kadın Oyuncu ve En İyi
Yönetmen ödüllerini aldı.
- Oyunculuk: Sadece South Pacific (1950 yılında) müzikali, tek
seferde bütün oyunculuk ödüllerini kazandı.
- Yazarlık ve Müzik: Hem En İyi Müzikal ödülünü kazanan hem de o
müzikalin senaryosunu ve müziklerini hazırlayan sadece altı isim
var: The Music Man (1958) ile Meredith Willson, The Mystery of Edwin
Drood (1986) ile Rupert Holmes, Rent (1996) ile Jonathan Larson, The
Book of Mormon (2011) ile Trey Parker, Robert Lopez, ve Matt Stone,
Hamilton (2016) ile Lin-Manuel Miranda ve Hadestown (2019) ile Anaïs
Mitchell.
- Tasarım Ödülleri: Bütün tasarım ödüllerini (2008'den önce En İyi
Sahne Tasarımı, En İyi Kostüm Tasarımı ve En İyi Işıklandırma Ödülü
iken 2008'den sonra En İyi Ses Kurgusu da eklenmiştir.) alan dokuz
oyun var: Follies (1972), The Phantom of the Opera (1986), The Lion
King (1998), The Producers (2001), The Light in the Piazza (2005),
The Coast of Utopia (2007), yeniden sahnelenen South Pacific (2008),
Peter and the Starcatcher (2012), ve Harry Potter and the Cursed
Child (2018).
Bireysel
- Ödüller: Sekiz tane Müzikal Dalında En İyi Yönetmen Ödülü, sekiz
tane En İyi Müzikal Ödülü, iki tane En İyi Müzikal Yapımcısı Ödülü
ve üç tane Özel Tony Ödülü olmak üzere 21 ödülle Harold Prince en
fazla Tony Ödülü'ne sahip kişi. Altı tane En İyi Orijinal Şarkı
Ödülü, bir tane En İyi Besteci Ödülü ve bir tane En İyi Söz Yazarı
Ödülü olmak üzere toplamda sekiz Tony müzik Ödülü ile Stephen
Sondheim en fazla Tony müzik Ödülü'ne sahip kişi. , sekiz ödülle En İyi Koreografi Ödülü
dalında en fazla ödülü sahip kişi. Oliver Smith, sekiz ödülle En İyi
Sahne Tasarımı Ödülü dalında en fazla ödülü sahip kişi. Jules
Fisher, dokuz ödülle En İyi Işıklandırma Ödülü dalında en fazla
ödülü sahip kişi. Audra McDonald, altı ödülle en fazla oyunculuk
ödülüne sahip kişi. Terrence McNally ve , dörder ödülle en fazla Tony
ödülüne sahip yazarlar.
- Adaylıklar: ve Chita Rivera
onar adaylıkla en fazla aday olan oyuncular.
- İki daldada oyunculuk adayları: Aynı sezonda hem En İyi Oyuncu Ödülü
hem de En İyi Yardımcı Oyuncu Ödülüne aynı sezonda aday olan altı
oyuncu var: (1982), Dana
Ivey (1984), Kate Burton (2002), (2010), (2014), ve Jeremy Pope (2019).
- Bütün oyunculuk kategorileri: Aday olunabilir bütün oyunculuk
dallarında aday olan beş oyuncu var:
- Boyd Gaines, aday olunabilir dört dala da aday olan ilk
oyuncudur.
- Raúl Esparza bunu başaran ikinci oyuncudur.
- bunu başaran
üçüncü kişi ve ilk kadın oyuncudur.
- bunun başaran dördüncü
kişidir.
- Audra McDonald bunu başaran beşinci oyuncu oldu ve aday
olunabilir bütün dallarda bütün ödülleri alan ilk ve tek isim
oldu.
- Karşı cinsi oynayan oyuncular: Karşı cinsin kıyafetlerini giyip
ödülü kazanan birçok oyuncu var ancak sadece dört isim karşı cinsten
birini oynayarak Tony ödülünü kapabildi: Peter Pan (1955)
müzikalinde başrolü canlandıran , Hairspray (2003) müzikalinde Edna
Turnblad karakterini canlandıran , (2014) oyunda Olivia karakterini
canlandıran ve Hedwig and
the Angry Inch (2014) müzikalinde Yitzhak karakterini canlandıran
Lena Hall.
- Ortak adaylılar: Billy Elliot the Musical müzikalinde başrolü
paylaşan üç gen oyuncu David Alvarez, Trent Kowalik ve Kiril Kulish
2009 yılındaki ödüllerde hem tek bir adaylığı paylaştı hem de
sonrasında ödülü. Daha öncesindeki en büyük paylaşılan ödüllerin
sahipleri John Kani ve
idi.
- Bir rol, iki cinsiyet: Ben Vereen ve Patina Miller Pippin
müzikalindeki başrolleriyle, sırasıyla, 1972 yılında Müzikal Dalında
En İyi Erkek Oyuncu Ödülü ve 2013 yılında Müzikal Dalında En İyi
Kadın Oyuncu Ödülü kazanarak bir rolü hem bir aktör hem de bir
aktris tarafından ödül alan ilk Broadway yapımı oldu
- Yazarlık ve oyunculuk: Sadece iki kişi hem yazar olarak hem de
oyuncu olarak Tony Ödülü'nü kazandı. Torch Song Trilogy (1983)
oyunuyla hem En İyi
Oyun Ödülünü hem de Oyun Dalında En İyi Erkek Oyuncu Ödülünü, La
Cage aux Folles ile En İyi Müzikal Metni Ödülü ve Hairspray
müzikali ile Müzikal Dalında En İyi Erkek Oyuncu Ödülünü kazandı.
August: Osage County oyunuyla metnin yazarı olarak En İyi Oyun Ödülünü kazandı, beş yıl
sonra ise Who's Afraid of Virginia Woolf? oyunuyla Oyun Dalında En
İyi Erkek Oyuncu Ödülünü kazanarak bunu başaran ikinci isim oldu.
- Ödül kazanan en yaşlı ve en genç besteciler: müzikalinin bestecisi olan
ödülü
kazandığında 28 yaşındaydı ve bunun sonucunda ödülü kazanan en genç
isim muştu. Adolph Green ise The Will Rogers Follies müzikaliyle
bu ödüle, 76 yaşında, sahip olan en yaşlı isim. Eğer müzikaliyle
ödül aldığında yaşıyor olsaydı bunu başaran en yaşlı isim, 94
yaşında, olacaktı. Eliot öldükten sonra ödül kazanan iki isimden
biri, diğeri ise müzikaliyle
ödüle uzanan Jonathan Larson.
İlkler
- 1950 yılında Juanita Hall, South Pacific müzikali ile Müzikal
Dalında En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Ödülünü kazanan ilk siyahi isim
oldu.
- 1954 yılında , John
Murray Anderson's Almanac müzikali ile Müzikal Dalında En İyi
Yardımcı Erkek Oyuncu Ödülünü kazanan ilk siyahi isim oldu.
- 1956 yılında Frances Goodrich, kocası Albert Hackett ile birlikte
yazdığı The Diary of Anne Frank ile kazanan ilk kadın yazar
oldu.
- 1962 yılında , No
Strings müzikali ile Müzikal Dalında En İyi Kadın Oyuncu Ödülünü
kazanan ilk siyahi isim oldu.
- 1969 yılında , The
Great White Hope oyunu ile 'nü kazanan
ilk for siyahi isim oldu.
- 1970 yılında Cleavon Little, Purlie müzikali ile Müzikal Dalında
En İyi Erkek Oyuncu Ödülünü kazanan ilk siyahi isim oldu.
- 1974 yılında Joseph A. Walker, The River Niger oyunu ile kazanan ilk siyahi
yazar oldu.
- 1978 yılında Betty Comden, On the Twentieth Century müzikali ile
En İyi Orijinal Şarkı Ödülünü kazanan ilk kadın oldu.
- 1988 yılında David Henry Hwang, M Butterfly oyunu ile kazanan ilk Asya asıllı
yazar oldu.
- 1988 yılında BD Wong, M Butterfly oyunu ile Oyun Dalında En İyi
Yardımcı Erkek Oyuncu Ödülünu kazanan ilk Asya asıllı isim oldu.
- 1989 yılında Wendy Wasserstein, The Heidi Chronicles oyunu ile tek başına
kazanan ilk kadın yazar oldu.
- 1991 yılında Lea Salonga, Miss Saigon müzikali ile Müzikal Dalında
En İyi Kadın Oyuncu Ödülünü kazanan Asya asıllı isim oldu.
- 1998 yılında Julie Taymor, The Lion King müzikali ile Müzikal
Dalında En İyi Yönetmen Ödülünü kazanan ilk kadın oldu.
- 1998 yılında Garry Hynes, oyunu ile
Oyun Dalında En İyi Yönetmen Ödülünü kazanan ilk kadın oldu.
- 2004 yılında Phylicia Rashad, A Raisin in the Sun oyunu ile kazanan
ilk siyahi isim oldu.
- 2008 yılında Paulo Szot, South Pacific müzikali ile Müzikal
Dalında En İyi Erkek Oyuncu Ödülünü kazanan ilk Brezilyalı isim
oldu.
- 2013 yılında , Kinky Boots
müzikali ile En İyi Orijinal Şarkı Ödülünü tek başına kazanan kadın
oldu.
- 2015 yılında Ruthie Ann Miles, The King and I müzikali ile Müzikal
Dalında En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Ödülünü kazanan Asya asıllı
isim oldu.
- 2018 yılında , The Band's
Visit müzikali ile Müzikal Dalında En İyi Erkek Oyuncu Ödülünü
kazanan ilk Lübnan asıllı isim oldu.
- 2018 yılında Ari'el Stachel, The Band's Visit müzikali ile Müzikal
Dalında En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Ödülünü kazanan ilk Yemen
asıllı isim oldu.
- 2019 yılında Ali Stroker, Oklahoma! müzikali ile Müzikal Dalında
En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Ödülüne aday olan ve kazanan,
tekerlekli sandalye kullanan ilk isim oldu.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Orijinal kaynak: tony ödülleri. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Kategoriler